Pîremêrd,  Xalid Begê Cibrî ve  Saîdî Kurdî(Nursî)(2)

Aso Zagrosî

İttihat ve Terakki  ve   daha  sonra   artıkları  olan  Kemalistlerin  resmi  tarihlerinde   „31 Mart Vakası“  olarak  geçen  olaylarla  Bediüzzaman  Mela Saîdî Kurdî   ve  Pîremêrd’in   doğrudan  ilişkileri olduğu  biliniyor.

Türk resmi tarihçileri tarafından   „gerici“,  „ajan“ „darbeci“ ve  hatta  „bölücü“  olarak  değerlendirilen ve  „31 Mart Vakası“   olarak   adlandırılan olay  „İttihadi   Muhammedi  Cemiyeti“  ile  doğrudan  ilişkisi vardır.

İttihadi   Muhammedi  Cemiyeti  1909  yılının başlarında   Derweş Vahdeti önderliğinde     İttihat ve  Terakki  karşıtı, anayasal, reformcu ve dinsel bir yapı olarak ortaya çıkıyor.    Derweş Vahdeti yönetinde   Volkan  adı altında   bir gazete çıkarıyorlardı.  Volkan gazetesinin 75. Sayısında  yayınlanan  Nizamname  ve  yönetim  kadrosuna  bakıldığı zaman  Bediüzzaman  Mela Saîdî Kurdî   ve  Pîremêrd    bu  oluşumun   İdare Meclisinin  üyeleridirler.   Bu yönetime   bakıldığı zaman Mela Saîdî Kurdî,   Bediüzzaman  Mela Saîdî Kurdî  ibni Mirza,     Pîremêrd ise Muderrislerden  Tofiq  Efendi  ismiyle   yer alıyor.

İttihadi   Muhammedi  Cemiyeti   4  Nisan  1909  tarihinde  Ayasofya  Camisinde   büyük bir  kitlenin hazır bulunduğu  bir ortamda   kuruluşunu  ilan ediyor. Derweş Vahdeti ve  Bediüzzaman  Mela Saîdî Kurdî  ibni Mirza  bu toplantıda  birer  konuşma  yapıyorlar ve mevlit  okunuyor.   Ayasofya’daki  bu  toplantı İttihadi   Muhammedi  Cemiyeti için   tam bir   boy gösterisi  oldu.

Derweş Vahdeti  Volkan  gazetesinde  o töreni değerlendirirken: „Saat dört sıralarında medrese talebeleri önlerinde Bediüzzaman Said-i Kürdî Hazretleri olduğu halde geldiler. Kendilerini dış kapıda karşıladık. Hazret-i Kürdî bizi görünce dayanamadı. Sanki iki âşık ve maşuk (sevilen) kavuşur gibi birbirimize sarıldık. El ele verdik ve camiye girdik. Medrese talebelerinin başlarındaki sarıklar nur gibi beyaz, çiçek gibi ruha rahatlık veriyordu. Hele bunlardaki dini terbiye kendilerine başka bir güzellik bahşediyordu. Hazret, yani Bediüzzaman, Bedi-i âlemi İslâmiyet, o Kürt elbisesiyle, o meşhur Kürt tavrı ile daima belinde taşıdığı hançeriyle, inanmış olarak kürsüye çıktı ve bir nutuk söyledi…” diyor.

Mela Saîdî Kurdî ve Pîremêrd   Volkan   gazetesine yazılarıyla   katkıda  bulunuyorlar.  Pîremêrd, Mela Saîdî Kurdî  ile  ilgili anılarında  “onun  makalelerini ben  yazıyordum. Çünkü  elyazmaları  okunmuyordu.  İkincisi  Türkçeyi tam olarak  bilmiyordu, sonraları öğrendi” diyor. Pîremêrd, Mela Saîdî Kurdî  Kürd Teavün ve Terakki Gazetesi  ve  Volkan  gazetesi  sürecinde   birlikte  çalışmışlardı.

31 Mart 1909 askeri  darbesi ve  isyanı ardından  İstanbul bir  haftadan  fazla   “darbeci”  ve “isyancı”  çevrelerin  denetiminde  kaldı.   Aslında   bu  isyandan  önce   7 Ekim 1908   tarihinde   Fatih Camisi imamı  Kürd  Kör  Ali  ve İsmail  Hakkı  adlı  başka  bir  imam  önderliğinde  İstanbulda   10 binlerce  insanın katıldığı  bir  isyan var ve  bastırılıyor.  Fatih Camisi imamı  Kürd  Kör  Ali’nin  akibeti hakkında   net bilgiler yok..  Bazılarına  göre     idam edildiği ve  bazılarına  göre ise   sürgün edildiği  iddiaları var.. Yine  İttihati ve Terakki  yönetiminin ilk başlarında  ve aynı  süreçte  yaşanan   Îbrahîm Paşayî  Mîllî  önderliğinde    gelişen  bir  direniş  var..   Hepsi  birlikte  okunması  ve üzerine  düşünülmesi  gerekir.

Bu  isyan ve  darbe   girişimi  İttihatçıların ve  Kemalistlerin “ Hareket Ordusu”  dediği   Selanikte   bulunan askeri  güçlerin   gelmesiyle  bastırıldı.   Bu güçlerin  başında Hüseyin Hüsnü Paşa ve   Mahmud Şevket Paşa  gibi  askeri komutanlar var..   Hangisinin  hareketin  genel komutanlığını  yaptığı  hususu  hala  da  çözülmüş değil, ama   konumuz  olmadığından  geçiyorum.

Hüseyin Hüsnü Paşa,   din ve  isim  değiştirerek   müslümanlaşan   aslen Fransız  olan  Alman vatandaşı Ludwig Carl Friedrich Détroit  yada  Türkçe  ismiyle  Mareşal  Mehmet Ali Paşa’nın   kızı   Hayriye  ile evleniyor.    Türkiye  İşçi Partisine  yıllarca  başkanlık  yapan   Mehmet Ali Aybar    Hüseyin  Hüsnü  Paşa’nın  torunudur. Ludwig Carl Friedrich Détroit  yada  Türkçe  ismiyle  Mareşal  Mehmet Ali Paşa’nın    diğer  kızı  Celile  ise   şair  Nazım Hikmet’in  annesidir.(

http://paschamd.jimdo.com/geschichte-n/der-pascha-von-magdeburg/     http://www.hurriyet.com.tr/murat-bardakci-31-mart-in-pasasina-isyan-haberini-karisi-vermisti-39249372  ) 

31 Mart vakası   diye adlandırılan  darbe ve  isyan bastırıldıktan  sonra   Derweş Vahdeti  ve   70 cıvarında  harekete  katılan  insan  idam ediliyor.  Pîremêrd ve Mela Saîdî Kurdî  de   bu tutuklananların içindeler.

Pîremêrd   anılarında Mela Saîdî Kurdî  ile  birlikte   Meşhur  Bekir  Ağa  bölüğünde  tutuklu bulunduklarını  yazıyor. Mela Saîdî Kurdî   rüyasında   Kak Ahmedî Şêxî  görüyor. (Kak Ahmedî Şêxî,   Şeyh Mahmud Berzenci’nin dedesidir.. O dönemler  Kadiri tarikatının en üst  şahsiyetiydi. ) Kak Ahmedî Şêx,  Saîdî Kurdî’nin   rüyasına  girerek  kendisine ve kendisine  müjde vererek “ siz ölmeyeceksiniz, emin yerdesiniz ve yakında  serbest bırakılırsınız.”  ve  kendisine  “ bu konuda  hapis  arkadaşını  Pîremêrdi de  bilgilendir”  diyor.

Saîdî Kurdî ile  Pîremêrd  Bekir Ağa blokunda   farklı  hücrelerde  bulunuyorlardı..  Saîdî Kurdî, Pîremêrd’in  hücresine  giderek   kendisine  Kak Ahmedî Şêx   rüyama girdi  “ af edilmişsiniz yarın serbest bırakılacaksınız ”  dediğini  söylüyor.

Kısa  bir  süre  sonra  Saîdî Kurdî ile  Pîremêrd   serbest bırakılıyorlar.

Devam edecek

Aso Zagrosi