Skip to main content
Dema xwendinê
xulek
te xwendî ye.

Kürd Ulusal Kahraman Kadını Qedemxêr Feylî Üzerine (2-Son)

Sşm, 12/20/2016 - 12:16
Şîrove

Aso Zagrosi - Şêx Mehmud  Berzencî’nin   danışmanı   Ahmed Xoce’nin  anlatımlarına  göre  Qedemxêr,  Şêx Mehmud’a  yazdığı  mektupta   işgalcilere  karşı   askeri güçlerini birleştirmenin yanında   evlilik teklifine  dair :  “Loristan  serdarı  devrimci  Qedemxêr   İran askerleri tarafından  yakalanmadan önce  ölümsüz Şeyh Mehmud’a  bir mektup  yazarak   ‘devrimci bir Kürd kadın liderinden   bir  devrimci  Kürd liderine!!  Bu  mektubu  herhangi  bir kadından  alamıyorsunuz.  Bu mektubu  bir  Kürd  kadından alıyorsunuz. Çünkü  Kürdler    cesur ve  gönülden inanan  kadın ve  erkekler arasından  ayırım yapmamalılar.  Ben  kadınlığımı  bilirim.   Erkeklerin  peşinden  koşan  bir  kadın da  değilim.  Tam tersine  aradığım   erkek  o seviye de  olmalı ki     eşi  olayım.  Bu erkeğin    sen  olabileceğini    düşünüyorum.   Hürmetlerimle    cevabını  bekliyorum.’ diyor.

 

O  dönem   Şeyh Mehmud   hareketi  yenilgi almıştı. Şeyh Mehmud’un  kendisi  dağa  çekilmiş  durumdaydı.  İlk  önce   Şeyh Mehmud,    Qedemxêr’e  cevap vermek  istemiyor.   Daha   sonra  düşüncesini    değiştiriyor ve   kendisine  cevap veriyor.   Ahmed Xoce’nin  anlatımlarına   göre  mektubu  meşhur  Kürd  şairi  Ari  yazıyor.    Şeyh  Mehmud  şöyle cevap veriyor:  “………..bende  şimdi  zalimlerin  esiriyim.  Ne  sesim ve  de  ne de  silahımın  sesi  sana  ulaşır.  Ben  kendim de   Kürdistan dağlarında  derbederim.   Eğer  vatanımız bu  zalimlerin elinden kurtulsa,  uzakta  olsa  hayat arkadaşın olmak ve     elim  eline  ulaşsa   şerefmend  olurum. Kürdlerin  ister  kadın ve  isterse  erkek kurtuluş için  yaşam ve  mutluluğa ihtiyacı var.”Shex Mehmud

 

Qedemxêr  önderliğindeki   Kürd  güçleri  ile  Fars  orduları arasındaki çatışmalar  zamana  yayılarak  sürüyor.  İran ordusu  yıllara   dayanan  Kürd direnişini   bastıramıyor.  Bu  sefer  İran Şah’ı   din adamlarından  oluşan  bir  heyeti  Qedemxêr  ile  görüşmek  için  gönderiyor.

Rıza  Şah   din adamlarından   oluşan  heyet ile   birlikte  Qedemxêr’e   bir mektup  ve  bir de  Kuran    gönderiyor.   Şah mektubunda    savaşa katılan  herkesi şartsız   af edeceğini,   herkesin  serbest  bir şekilde  evlerine   döneceklerini, Loristan’ı  yeniden  eskisi  gibi  inşa edeceğine  dair    söz veriyor.   Ayrıca   Şah  gönderdiği   Kuran’ın  kapağına  da   mühürünü  basarak   söylediklerinin  doğruluğuna  dair  Kuran’ı  şahit olarak gösteriyor ve  önünde    yemin  ediyor.

 

Din  adamlarının  bu  ziyareti  ile birlikte  gönderilen mektubu ve  Kuran’ı  gören  bir  dizi  askeri  komutan   Şah’ın verdiği  söze  inanmaya başlıyorlar.   Ayrıca   bu süreçte    Farslar  bazı  aşiret liderlerini   para ve  imkan  sunma   karşılığında    saflarına  çekiyorlar. Qedemxêr’in   bir   dizi  askeri   komutanı  ve   savaşçısı    silahlarını  bırakarak   teslim  oluyorlar. Qedemxêr,   kendisine  bağlı  kalan   küçük bir  grup  savaşçıyla   direnişi   sürdürüyor.   Bazı  kaynaklar  Qedemxêr’in dört bir yandan    kuşatılma neticesinden   esir   düştüğünü  yazıyor.  Bazı  kaynaklarda    onun  önderliğindeki  güçlerin  zayıf  düşmesinden  sonra   teslim  olduğunu  yazıyor.(araştırılması gerekir)Qedemxer

 

Fars  ordusu  Qedemxêr  ile  birlikte   hareketin   17   askeri  önderini  Tahran’a  götürüyor ve  bir gün  sonra    17   komutanı  idam  ediyor. Qedemxer’in   ölümüne  dair   farklı  versiyonlar var.  Bazılarına   göre   Şah’ın talimatı  ile  Qedemxer’i  bir  ata  bağlıyorllar, Tahran sokkaklarında      yerden    sürükleyerek   öldürülüyor.  Bazılarına  göre ise  Qedemxer  Şah’dan  af  dilemiyor hapishane   işkence  sonucu ölüyor.

 

Qedemxêr   üzerine  bölgeyi   gezen  bir  çok  yabancı gözlemci  değerlendirmeler   yapmış ve  o dönemler  onun  üzerine  yazılan  şiirleri  aktarmışlardır.(Edmons)  Doğu  Kürdistan’da  bir çok dengbêj ve  şair     Qedemxêr   üzerine   şiirler  yazmış ve   stranlar   söylemişlerdir.

 

Sonuçta olarak  Qedemxêr,    kardeşi  Şah Muradxan’ın  Farslar tarafından  kaleşçe  1925  yılında  öldürülmesinden  sonra  4 -5  boyunca   direnişi  sürdürdü, Kürdler  arasında bağımsızlık  özgürlük için bir destan  kahramanı  olarak   nam  saldı ve   Kürdistan şehidleri  kervanına  katıldı.

 

19.12.2016

Aso Zagrosi

 

Kaynaklar:

 

Cemil Melazade,  Qedemxêr,  tewarekî berzefir naw şaxekanî Zagros  berangarî  şahî  sîtemkar  debetewe,

 

Reza Şwan,  Qedemxêr

Şîroveyeke nû binivisêne

The comment language code.

Restricted HTML

  • Allowed HTML tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Lines and paragraphs break automatically.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.

Category