Dövizdeki yükseliş ve Türkiye ekonomisinin çıkmazı

Çiya Artos - 2018’deki döviz yükselişi sonucu enflasyon ve devülasyon, Türkiye ekonomisinin başaşağı gidişinin ilk aşamasıydı. 2019’un ilk 4 ayında Dolar ve TL dalgalı bir seyir sürdürsede, genel olarak TL’de büyük bir değer kaybına uğradığı açıktır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Ocak (2019) ayında %1,06‘ lık bir artışla enflasyon oranı %20,35 oldu.
Fakat ekonomistlere göre enflasyon, Ekim 2018’de enflasyon % 25 (25.56) bandını geçti ve 12 aylık ortalamalara göre % 14.90 artış gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumunun ve ekonomistlerin bu açıklamalarına rağmen Türkiye’de enflasyon %30’ların üzerindedir.
Londra swap piyasasında iki hafta önce TL faizi % 24 seviyesindeyken, Türk bankalarının bu piyasaya TL sağlamayı sona erdirmeleriyle gecelik vadede TL faizi  % 330 seviyesine yükseldi. Daha sonra Türk bankalarının TL sağlaması yasal sınırların altından gerçekleştiğinden swap faizileri yüzde 1000’e kadar yükseldi. 
Forex (Piyasalar ,Borsa, Canlı borsa, canlı Döviz, Altın Fiyatları) piyasalarında swap, gecelik taşıma maliyeti/gecelik faiz olarak geçmektedir. Forex swap oranları hesaplanırken, iki ülkenin para birimleri arasındaki faiz farkları dikkate alınır. 
Geçen haftalarda olan Türkiye’deki seçim, S-400 gerilimi ve Türk ordusunun Rojava Kürdistan’nını işgal etme niyetinden dolayı ABD ile yaşadığı sorunlar yüzünden yükselişe geçen dolar kuru, Merkezi Londra’da bulunan EBRD’nin (Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası) Türk bankalarına yönelik açıklamasıyla 5.58’e kadar düşse de, 5 Nisan sabahı 5.60, euro 6.30 üzerine yükseldi. Önümüzdeki günlerde S-400 gerilimi devam edecek ve TL’nin dövizin TL karşısındaki yükselişi devam edecek. Liradaki değer kaybı İstanbul Borsa’sında hisse senetleri ortalama % 4.75 değer kaybetti.Dolardaki yükselişten sonra T. Merkez Bankası‘nın yaptığı örtülü faiz artışı sonucu biraz düşüş yaşansada, kalıcı olmayacak. Türkiye’den yurtdışına TL çıkışını geçici olarak sınırlanrılması sebebiyle, Türkiye’ye yatırım yapacak ve yatırımı çekecek olan firmalar ve bankalar, piyasadaki TL kıtlığı nedeniyle iş yapamaz duruma geldiler. Ellerinde bulunan TL’yi Swap için kullanamayan bankalar, yüksek faizle döviz ihtiyaçlarını girderiyorlar. Buda büyük bir risk ve bankalar için büyük bir yüktür.
TL’nin uluslararası alanda değersizleşmesi ve kıtlaştırılması girişimleri, tahvil faizlerinin artması ve borsanın düşmesiyle T.Merkez Bankası rezervlerinin hızla erimesini ve ekonomini çökmesini sağlıyor. Yani Türkiye ekonomisi batıyor. Erdoğan’ın meydanlarda kabadayılık yapması, bu çöküşü engelemediği gibi, açıklamaları ile dövizin dahada yükselmesine büyük katkısı oluyor. „Ulusal beka“ politikası, Ruslara dayanarak Kuzey-batı Kürdistan’da bir „Türk koridoru“ kurmak isteyen Türkie’nin poltikasında önümüzdeki dönemde çatlamalar yaşanacaktır. Seçim bittiğinden Suriye rejimi İdlib’be orerasyon hazırlığı içindedir. Rusların izni olmadan oraya çivi çakamaz. Firat’ın batısına operasyon için, ABD ile yaşadığı S-400 problemi yüzünden bir adım ileri gidemez. Yapacağı tek şey ordusuna geri çekilme emrini vermektir. Seçim bitti, fakat AKP’nin büyük şehirlerde aldığı yenilgi ve buralardaki belediyeleri muhaletef partilerine vermek istemeyişi, iç siyasete büyük bir kargaşalığa neden olacaktır. 
İç ve diş siyaset ile ekonomik ilişkiler birbirlerine öyle bağımlıdır ki, gecelik yükselen swap faizleri gibi dengeleri bir anda degiştirebiliyor.
07. Nîsan 2019